તમે જૂનાં યાદગાર ગીતોના ચાહક હો અને એવાં ગીતો રજૂ કરતી કોઇ ક્લબના સભ્ય હો તો તમને આ અનુભવ જરૂર યાદ હશે. સંગીતકાર (કલ્યાણજી) આણંદજી ક્યારેક તમારી ક્લબના મુખ્ય મહેમાન તરીકે આવ્યા હોય તો તો તમને જરૂર યાદ હશે. ઓડિયન્સની વિનંતી સ્વીકારીને આણંદજીભાઇ અચૂક એક ગીત ગાઇ સંભળાવે છે. આંખ બંધ કરીને સાંભળો તો તમને એમ જ લાગે કે કિશોર કુમાર ગાઇ રહ્યા છે. આણંદજીભાઇએ જાતે સ્વરબદ્ધ કરેલું એ યાદગાર ગીત આણંદજી પોતાના કંઠે સાંભળવાનો પણ એક લ્હાવો છે. ગાતાં ગાતાં એમની પોતાની આંખો ભીની થઇ જાય છે. એ ગીત એટલે ‘મેરા જીવન કોરા કાગઝ કોરા હી રહ ગયા, જો લિખા થા, આંસુ સંગ બહ ગયા...’
આ ફિલ્મની કથા જ એટલી બળકટ હતી કે વધુ ગીતોને અવકાશ નહોતો. રોકડાં ત્રણ ગીતો હતાં. એમ જી હસ્મતની કલમે આ ગીતો રચાયાં હતાં. કલ્યાણજી આણંદજીએે આ ત્રણે ગીતોને એવી સરસ રીતે સ્વરબદ્ધ કરેલાં કે આજે પણ સંગીત રસિકો ભૂલ્યાં નથી. એવું પહેલું ગીત એટલે મેરા જીવન કોરા કાગઝ કોરા હી રહ ગયા... શબ્દોમાં ગજબની સંવેદના ઠલવાઇ છે અને ગીતનું સ્વરાંકન પણ બેમિસાલ બન્યું છે. ઉપશાસ્ત્રીય સંગીતના બે હળવાંફૂલ રાગ ઝિંઝોટી અને ખમાજનો સમન્વ. આ ગીતમાં કરાયો છે.
શબ્દોની સંવેદના ઓડિયન્સના હૈયા સુધી પહોંચે એટલે ચૌદ માત્રાના દીપચંદી તાલમાં એને ગોઠવ્યા છે. અંતરામાં ઘુંટાયેલી વેદના સાંભળનારને હલબલાવી દેવા પૂરતી છે. અંતરાના શબ્દો છે- એક હવા કા ઝોંકા આયા, ટૂટા ડાલી સે ફૂલ, ના પવન કી ના ચમન કી, કિસ કી હૈ યહ ભૂલ, ખો ગયી ખૂશ્બુ હવા મેં કુછ ન રહ ગયા.... આ ગીત એકવાર કિશોર કુમારે ગાયું છે અને એમાં પોતાનું હૈયું ઠાલવી દીધું છે. કિશોર કુમારને પોતાને ગમતાં ગીતોમાં તેમણે આ ગીતને પણ સ્થાન આપેલું....
છેલ્લું ગીત આપણા રાષ્ટ્રીય ગણાય એવા રાગ ખમાજમાં છે. ગાંધીબાપુનું પ્રિય ભજન વૈષ્ણવજન તો તેને રે કહીએ ખમાજ રાગમાં છે એટલે આ લેખક એને રાષ્ટ્રીય રાગ કહે છે. રાગ ખમાજમાં રીસામણાં મનામણાંનું ગીત છે- રૂઠે રૂઠે પિયા મનાઉં કૈસે, આજ ન જાને બાત હુઇ ક્યા, ક્યોં રૂઠે મુઝ સે, જબ તક વો ના બોલે મુઝ સે, મૈં સમજું કૈસે રૂઠે... નાયિકા (જયા ભાદુડી બચ્ચન) નાયક (વિજય આનંદ)ને મનાવે છે એવું ફિલ્માંકન આ ગીતમાં છે અને સરસ રીતે ગીત રજૂ થાય છે. કથા અને માત્ર ત્રણ ગીત હોવા છતાં સંગીતના જોરે આ ફિલ્મે રજત જયંતી ઊજવી હતી.
Comments
Post a Comment